چه عواملی احتمال ابتلای افراد را به تومورهای مغزی افزایش می دهد؟

مغز و نخاع به عنوان دستگاه اعصاب مرکزی در درون ساختار استخوانی بسیار سخت جمجمه و ستون فقرات قرار گرفته اند که وظیفه محافظت در برابر ضربه را به عهده دارند. هر گونه توده اضافی در این فضای محدود و محصور منجر به بروز مشکل خواهد شد. تومورهای مغزی شامل مجموعه ای از سلول های غیر عادی در مغز هستند که جزء بافت های اصلی مغز به حساب نمی آیند. به تجمع غیرعادی سلول در مغز تومور مغزی گفته می شود. ممکن است تومور سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش خیم) باشد. تومورهای مغزی چه خوش خیم یا بدخیم و چه سرطانی و یا غیر سرطانی، در صورت رشد می توانند منجر به افزایش فشار درون جمجمه شوند. این امر منجر به آسیب دیدن بافت های مغزی شده و تهدید کننده جدی سلامت و حتی زندگی است. در صورت مواجهه با هر یک از علائم تومورها لازم است به سرعت به پزشک مراجعه نمایید تا با تشخیص و درمان به موقع و مناسب، از آسیب ها و مخاطرات جانی ناشی از تومورهای مغزی در امان بمانید.

علت به وجود آمدن تومور مغزی

اغلب اوقات علت تومور مغزی ناشناخته است؛ اما عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به یک تومور مغزی را افزایش دهند و در واقع علت به وجود آمدن تومور مغزی باشند :

سن و جنسیت

تومورهای مغزی در کودکان و سالخوردگان شایع‌تر هستند، اگرچه افراد هر سن ممکن است به تومور مغزی مبتلا شوند. به طور کلی، مردان در ابتلا به تومور مغزی مستعدتر از زنان هستند. با این حال، برخی از انواع خاصی از تومورهای مغزی مانند مننژیوم در زنان شایع‌تر هستند. قرار گرفتن در معرض حلال‌ها، آفت کش ها، محصولات نفتی، لاستیک و یا وینیل کلراید ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد. با این حال، شواهد علمی دال بر تأیید این فرضیه وجود ندارند.

سابقه خانوادگی

حدود ۵ درصد از تومورهای مغزی ممکن است به عوامل ژنتیکی ارثی یا شرایطی از قبیل سندرم لی فرامنی، نوروفیبروماتوز، سندرم کارسینوم سلول‌های بازال نووید، اسکلروز توبرکلوز، سندرم تورکوت و بیماری فون هیپال لیندائو مرتبط باشند. دانشمندان همچنین خوشه تومورهای مغزی را در برخی از خانواده‌ها یافتند که ارتباطی با این شرایط ارثی شناخته شده ندارند. مطالعات برای تلاش برای پیدا کردن علت بروز این خوشه‌ها در دست انجام هستند.

قرار گرفتن در معرض عفونت، ویروس‌ها و آلرژن ها

عفونت با ویروس اپشتاین بار خطر ابتلا به لنفوم مایع مغزی نخاعی را افزایش می‌دهد. اپشتاین بار بیشتر به عنوان ویروسی شناخته می‌شود که منونوکلئوز یا مونو را ایجاد می‌کند. در تحقیقات دیگر، سطوح بالای ویروس معروف سیتومگالوویروس در بافت تومور مغزی یافت شده است. معنای این یافته در حال بررسی است. تحقیقات نشان داده‌اند که چندین نوع از ویروس‌های دیگر نیز تومورهای مغزی در حیوانات ایجاد می‌کنند. اطلاعات بیشتر برای پیدا کردن اینکه آیا قرار گرفتن در معرض عفونت، سایر ویروس‌ها یا آلرژن ها باعث افزایش خطر ابتلا به تومور مغزی در افراد می‌شود، مورد نیاز است.

میدان‌های الکترومغناطیسی

اکثر مطالعاتی که نقش میدان‌های الکترومغناطیسی، مانند انرژی حاصل از خطوط برق یا استفاده از تلفن همراه را ارزیابی می‌کنند، هیچ ارتباطی در خصوص افزایش خطر ابتلا به تومور مغزی در بزرگسالان را نشان نمی‌دهند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) به دلیل اطلاعات متناقض در مورد خطر این وسایل، در کودکان توصیه می‌کند که استفاده از تلفن همراه محدود شود و استفاده از یک هدست هم برای بزرگسالان و هم کودکان را روشی مناسب اعلام کرده است. درمان قبلی مغز یا سر با اشعه یونیزه کننده، از جمله اشعه ایکس، یک عامل خطر برای بروز تومور مغزی است.

آسیب سر و تشنج

ارتباط آسیب جدی به سر با بروز تومورهای مغزی برای مدت طولانی مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی مطالعات ارتباط بین ترومای سر و مننژیوما را نشان داده‌اند؛ اما بین ترومای سر و گلیوما ارتباطی یافت نشده است. داشتن سابقه تشنج با تومورهای مغزی از مدت‌ها قبل مرتبط تشخیص داده شده است؛ اما به دلیل این که تومور مغزی می‌تواند باعث تشنج شود، دقیقاً مشخص نیست که آیا تشنج خطر تومور مغزی را افزایش می‌دهد یا این که تشنج ناشی از تومور است یا مصرف داروی ضد تشنج خطر را افزایش می‌دهد.

ترکیبات N-nitroso

به نظر می‌رسد برخی مطالعات مربوط به رژیم غذایی و مکمل‌های ویتامین نشان می‌دهند که ترکیبات N-nitroso در رژیم غذایی ممکن است خطر ابتلا به تومورهای دوران کودکی و بزرگسالان را افزایش دهد. ترکیبات N-nitros در بدن از نیتریت یا نیترات در برخی از گوشت‌های فرآوری شده، دود سیگار و لوازم آرایشی به وجود می‌آید. با این حال، قبل از اینکه ارتباط قطعی این دو مشخص شود، تحقیقات اضافی لازم است

علائم تومور مغزی

علائم و نشانه های تومور مغزی بسیار متفاوت است و به اندازه تومور مغز، محل و سرعت رشد بستگی دارد. علائم عمومی ناشی از تومورهای مغزی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سر درد با شروع جدید
• سردرد که به تدریج بیشتر و شدیدتر می شود.
• حالت تهوع یا استفراغ با دلایل ناشناخته
• اختلالات بینایی، مانند بینایی مبهم، دید دوگانه یا از دست دادن دید محیطی
• از دست دادن تدریجی احساس یا حرکت در یک دست یا پا
• مشکل در حفظ تعادل بدن
• مشکلات گفتاری
• سردرگمی در امور روزمره
• تغییر شخصیت یا رفتار
• تشنج، به ویژه در افرادی که سابقه تشنج ندارند.
• مشکلات شنوایی

عوامل خطر تومور مغزی

عوامل خطر تومورهای مغزی عبارتند از:

• سابقه خانوادگی

فقط حدود 5 تا 10 درصد از کل سرطان ها، ژنتیکی یا ارثی است. به ندرت اتفاق می افتد که تومور مغزی از نظر ژنتیکی به ارث برسد. اگر چندین نفر از اعضای خانواده شما دچار تومور مغزی شده اند با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می تواند یک مشاور ژنتیکی را برای شما توصیه کند.

• سن

خطر بیشتر انواع تومورهای مغزی با افزایش سن افزایش می یابد.

• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، می تواند خطر ابتلا به سرطان مغز را افزایش دهد.

• قرار گرفتن در معرض اشعه

افرادی که در معرض تابش اشعه قرار دارند، خطر ابتلا به تومورهای مغزی در آنها افزایش می یابد.

درجه بندی تومور مغزی

احتمال رشد تومورهای مغزی و نخاعی نسبت به سایر تومورها درون سلول‌های مجاور بیشتر است. تومورهای مغزی و نخاعی براساس ظاهر و ساختار سلول زیر میکروسکوپ به چهار گرید(درجه) تقسیم می‌شوند:

1. گرید یک: این نوع تومورها معمولاً به آهستگی رشد می‌کنند و سلول‌های مجاور را مورد تهاجم قرار نمی‌دهند. معمولاً این نوع تومورها با عمل جراحی درمان می‌شوند.
2. گرید دو: این نوع تومورها به آرامی رشد می‌کنند و می‌توانند بافت اطراف را مورد تهاجم قرار دهند. احتمال بازگشت این نوع تومورها پس از جراحی نسبت به تومورهای گرید یک بیشتر است. احتمال رشد سریع‌تر این نوع تومورها با گذر زمان بیشتر است.
3. گرید سه: این تومورها زیر میکروسکوپ بسیار ناهنجار به نظر می‌رسند و می‌توانند بافت اطراف را مورد تهاجم قرار دهند. این نوع تومورها علاوه بر جراحی به سایر اقدامات درمانی نیاز دارند.
4. گرید چهار: این نوع تومورها نسبت به سایر تومورها رشد بسیار سریع‌تری دارند. برای درمان این تومورها به روش‌های بسیار تهاجمی نیاز است.

روش‌های تشخیص تومور مغزی

پزشک برای تشخیص تومور مغزی از روش‌هایی استفاده می‌کند که عبارتند از:

• معاینه عصبی: در مرحله اول پزشک به معاینه عصبی بیمار پرداخته و مواردی چون تعادل و هماهنگی بین اندام‌ها، بینایی، شنوایی و قدرت عکس‌العمل بیمار را مورد بررسی قرار می‌دهد.
• تصویربرداری ام‌ارآی: ام‌ارآی یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های تصویربرداری است که برای بررسی تومور و موقعیت قرارگیری‌ آن، تجویز می‌شود. در برخی مواقع ممکن است از تزریق رنگ به سیاهرگ برای نمایش بهتر و دریافت جزئیات بیشتر استفاده شود.
• سی‌تی‌اسکن: سی‌تی‌اسکن، نوع دیگری از تصویربرداری است که برای تشخیص تومور مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که تومور از سرطان دیگر نقاط بدن به مغز رسیده باشد، پزشک سی‌تی‌اسکن را برای تعیین محل سرطان توصیه می‌کند.
• نمونه‌برداری: نمونه‌برداری بخشی از درمان تومور مغزی است که برای تعیین نوع تومور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع پزشک برای تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن تومور، بخشی از آن را جدا کرده و مورد آزمایش قرار می‌دهد. این کار گاهی اوقات قبل از عمل جراحی و با هدایت یک سوزن بسیار باریک به محل تومور، انجام می‌شود و در برخی مواقع نیز تکه‌ی کوچکی از تومور حین عمل جدا شده و برای تعیین نوع آن به پاتولوژیست تحویل داده می‌شود. تعیین درست نوع تومور تأثیر بسیار زیادی در انتخاب روش درمانی و نتیجه آن دارد.

درمان تومور مغزی

تومورهای مغزی (صرف نظر از اینکه اولیه بوده و یا متاستاتیک، خوش‌خیم بوده و یا بدخیم) از طریق جراحی، پرتودرمانی و یا شیمی درمانی و یا حتی ترکیبی از آنها مورد معالجه قرار می‌گیرند. در حالی که پرتودرمانی و شیمی درمانی در خصوص تومورهای بدخیم، تومورهایی که همچنان قسمتی از آنها باقی‌مانده و یا تومورهایی به کار می‌رود که ممکن است حتی بعد از برداشتن آنها مجدداً رشد کنند؛ اما در نهایت تصمیم‌گیری پیرامون نحوه درمان بستگی به عوامل مختلفی داشته و در هر موردی هم متفاوت از دیگری می‌‌باشد. هر شیوه درمان خطرات و اثرات جانبی خود را دارد. درمان تومورهای مغزی براساس بسیاری از فاکتورها انجام می شود، از جمله :

• سن ، سلامت کلی و سابقه پزشکی شما
• نوع ، محل و اندازه تومور
• چقدر احتمال گسترش یا عود تومور وجود دارد.
• تحمل فرد برای داروها یا روشهای درمانی خاص

غالباً تومورهای درجه پایین (درجه I و II) که تهاجمی نیستند، فقط با نظارت دقیق یا جراحی درمان می‌شوند. اگرچه همه تومورها با اسکن‌های مکرر کنترل می‌شوند ، تومورهای درجه دو پس از جراحی و با گذشت زمان با دقت بیشتری مشاهده می‌شوند تا از عدم عود اطمینان حاصل کنند. تومورهای درجه بالاتر (درجه III و IV) ، که بدخیم هستند و می‌توانند به سرعت رشد کنند، برداشتن آنها دشوارتر است و در صورت موجود بودن به درمان‌های اضافی فراتر از جراحی مانند پرتودرمانی، شیمی درمانی یا آزمایش بالینی نیاز دارند. سلول‌های تومور می‌توانند پس از جراحی باقی بمانند و در نهایت دوباره رشد می‌کنند. بنابراین، همه درمان‌ها برای طولانی کردن و بهبود زندگی تا زمانی که ممکن است در نظر گرفته شده‌اند.

جراحی تومور مغزی

این موضوع پذیرفته شده است که برداشت تقریبی و یا کامل یک تومور مغزی آن هم از طریق جراحی برای بیمار مفید می‌باشد. به طور سنتی، جراحان با باز کردن جمجمه سعی می‌کنند تا آنجایی که ممکن است تومور را بردارند. نمونه‌برداری استریوتاکتیک از دیگر روش‌های معمولی است که ممکن است قبل از باز کردن جمجمه به کار گرفته می‌شود. این عمل کوچک به پزشکان اجازه می‌دهد تا با نمونه‌برداری از بافت، تشخیص دقیق تری را ارائه دهند. معمولاً بعد از اسکن گرفتن از سر بیمار، او را به اتاق عمل می‌برند تا با سوراخ کردن جمجمه وی به ناحیه مورد نظر دست یابند. در این حین با برداشتن نمونه‌ای از بافت غیرعادی، آن را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌دهند.

• پرتو درمانی

در پرتودرمانی از اشعه ایکس با انرژی زیاد برای از‌ بین‌ بردن سلول‌های سرطانی و سلول‌های غیرطبیعی مغز و کوچک شدن تومورها استفاده می‌شود. اگر تومور از طریق جراحی به طور مؤثر قابل درمان نباشد، پرتودرمانی ممکن است یک گزینه مناسب باشد.

• شیمی درمانی

استفاده از داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، گاهی اوقات برای درمان تومورهای مغزی استفاده می‌شود. به طور کلی شیمی‌درمانی برای تومورهای خاص کودکان، لنفوم ها و برخی اولیگودندر و گلیوم‌ها مؤثر است. در حالی که ثابت شده است که شیمی درمانی بقای کلی بیماران مبتلا به بدخیم‌ترین تومورهای مغزی را بهبود می‌بخشد؛ اما فقط در حدود ۲۰ درصد از کل بیماران این کار را انجام می‌دهد و پزشکان نمی‌توانند به راحتی پیش‌بینی کنند که بیماران از چه مزایایی برخوردار می‌شوند. به همین ترتیب‌، برخی از پزشکان به دلیل عوارض جانبی بالقوه (اسکار ریه، سرکوب سیستم ایمنی بدن، حالت تهوع و …) استفاده از شیمی درمانی را انتخاب نمی‌کنند. شیمی درمانی ممکن است در طی پرتودرمانی و بعد از آن انجام شود. داروها وارد جریان خون می‌شوند و در بدن پخش می‌شوند.

• درمان های تحقیقاتی

در حال حاضر انواع مختلفی از روش‌های درمانی جدید در حال مطالعه است، خصوصاً در مورد تومورهایی که از طریق درمان‌های معمول موجود، درمان نمی‌شوند. مشخص نیست که آیا این روش‌های درمانی مؤثر هستند یا خیر. این روش‌های درمانی براساس پروتکل‌ها انجام می‌شود و شامل اشکال مختلف ایمنی درمانی، ژن درمانی و … است. ابن روش درمان‌ها در مرحله مطالعاتی قرار دارند و هنوز مورد تأیید نیستند.

• ضایعات عروقی مغز و درمانهای های آن
  تاریخ انتشار : 1400-07-17تاریخ بروز رسانی : 1400-07-30



• سکته مغزی یا ایسکمی مغزی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-10تاریخ بروز رسانی : 1401-03-13



• سکته مغزی خاموش چیست و چه علائمی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-16تاریخ بروز رسانی : 1401-03-18



• جراحی تومور مغزی به چه دلیل انجام می شود؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-26تاریخ بروز رسانی : 1401-03-28



• خون ریزی مغزی به چه علت رخ می دهد و علائم خون ریزی مغزی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-30تاریخ بروز رسانی : 1401-03-31



• ناهنجاری شریانی وریدی مغز (AVM)
  تاریخ انتشار : 1401-06-22تاریخ بروز رسانی : 1401-06-25



• علت انجام جراحی آندوسکوپی هیدروسفالی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-01-23تاریخ بروز رسانی : 1402-02-04



• عمل میکروسکوپیک مغز برای چه بیمارانی انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1402-02-05تاریخ بروز رسانی : 1402-03-11



• علت انجام جراحی مغز با پرتوی گاما
  تاریخ انتشار : 1402-02-12تاریخ بروز رسانی : 1402-02-24